Podsumowanie 20 lat obowiązywania prawa ochrony danych osobowych w Polsce oraz omówienie nadchodzących zmian w tym zakresie to główne wątki konferencji „Ochrona danych osobowych w dobie przemian”.
Spotkanie, które miało miejsce 31 stycznia 2017 r. w Warszawie, stanowiło centralny punkt corocznych obchodów Dnia Ochrony Danych Osobowych, ustanowionego przez Komitet Rady Ministrów Rady Europy na 28 stycznia. W tym roku świętowaliśmy go już po raz jedenasty.
Szczególne obchody
Rok 2017 w historii ochrony danych osobowych w Polsce będzie szczególny, co znalazło odzwierciedlenie również w tematyce i układzie spotkania. Bieżący rok to bowiem nie tylko czas jubileuszu 20-lecia prawa do ochrony danych osobowych w Polsce, ale również okres coraz intensywniejszych przygotowań naszego kraju do rozpoczęcia stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych. Stąd zorganizowana przez GIODO konferencja została podzielona na dwa moduły tematyczne odnoszące się do obu wskazanych zagadnień.
Początek i istota polskiego prawodawstwa
O genezie polskiego ustawodawstwa z zakresu ochrony danych osobowych mówiła, otwierając spotkanie, dr Edyta Bielak-Jomaa, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (GIODO). Wskazywała, że jego początek sięga połowy lat 90. – Wówczas w szczególny sposób w Parlamencie RP zbiegły się bardzo różne oczekiwania i wyzwania środowiska akademickiego, polityków i organizacji zainteresowanych ochroną praw człowieka oraz administracji rządowej. Luminarze prawa uznawali, że nadszedł czas na uzupełnienie luki, jaką w polskim prawie stanowił brak ustawy o ochronie danych osobowych, a obrońcy praw człowieka, obserwujący europejską dyskusję na temat wspólnych ram prawnych dla ochrony prywatności w Unii Europejskiej, że prace legislacyjne w Polsce to oczywisty krok w przygotowaniu Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i pełnego udziału w realizacji dorobku Rady Europy (Konwencja Nr 108) – mówiła dr Edyta Bielak-Jomaa. – Natomiast w opinii rządu perspektywa wstąpienia Polski do NATO wymagała większej harmonizacji prawa polskiego z rozwiązaniami obowiązującymi w krajach o zbliżonej do nas kulturze prawnej, takich jak Niemcy, Francja czy kraje Beneluksu – dodała.
W opinii reprezentującejUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego prof. Ireny Lipowicz, byłej Rzecznik Praw Obywatelskich, posłanki I, II i III kadencji, inicjatorki poselskiego projektu ustawy o ochronie danych osobowych, ochrona danych osobowych w Polsce to dziecko Solidarności. Wskazywała, że przedstawiciele tego środowiska uważali, że to część naszej wolności i już w latach 80. podejmowali próby wprowadzenia uregulowań w tym zakresie. – Jednak stan wojenny położył kres naszym marzeniom – stwierdziła.
Jak dodała, do koncepcji tych powrócono dopiero z chwilą rozpoczęcia prac nad wejściem Polski do NATO i Unii Europejskiej. – Bycie członkiem tych organizacji wymagało dojrzałej ochrony danych osobowych – powiedziała.
O tym, jak dalej kształtował się system ochrony danych osobowych, mówiło wielu prelegentów, m.in. przedstawicielki Biura GIODO – Bogusława Pilc, dyrektor Departamentu Inspekcji oraz Monika Krasińska, dyrektor Departamentu Orzecznictwa, Legislacji i Skarg. Wszyscy podkreślali, jak bardzo w okresie dwudziestu lat obowiązywania ustawy o ochronie danych osobowych wzrosła nasza świadomość co do potrzeby chronienia dotyczących nas informacji i wiedza na temat przysługujących nam praw, do czego w znacznym stopniu przyczyniły się także działania podejmowane przez GIODO.
Czas wyzwań
Obecnie przed nami czas zmian. W opinii prof. Ireny Lipowicz, na naszych oczach kruszeją granice prywatności. Dziś, dobie cyfryzacji i coraz powszechniejszego wykorzystywania Big Data, technologicznie możliwe jest określenie zainteresowań i oczekiwań każdego obywatela, stworzenie profilu całego społeczeństwa. To, jak wskazywała, ogromne zagrożenie dla demokracji, a jednocześnie wyzwanie z zakresu bezpieczeństwa państwa. Stąd m.in. jej apel o opracowanie Karty Praw Podstawowych ery cyfryzacji. W dobie informatyzacji, każde z tych praw przechodzi bowiem wstrząs.
Najbliższym wyzwaniem jest także odpowiednie przygotowanie naszego kraju do stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych, które od 25 maja 2018 r. we wszystkich państwach członkowskich UE wprowadzi zharmonizowany obszar ochrony danych.
– W tym kontekście kluczowe wydaje się zadbanie, by na straży wszystkich zasad, praw i obowiązków wynikających z rozporządzenia, stał silny i niezależny organ nadzorczy – mówiła dr Edyta Bielak-Jomaa. – Obecnie tocząca się dyskusja poświęcona statusowi i kompetencjom polskiego organu ochrony danych powinna skupić się właśnie na tych dwóch elementach – uprawnień i niezależności GIODO – dodała.
Do kwestii tych w swoim wystąpieniu odnosiła się również prof. Lipowicz, wskazując m.in., że zbyt mało środków przeznaczamy na przeciwdziałanie zagrożeniom przyszłości. Wskazywała, że GIODO to urząd dla profesjonalistów i nie można wydać go na zawirowania burz politycznych.
O pracach nad krajową reformą prawa ochrony danych osobowych mówił także dr Maciej Kawecki reprezentujący Ministerstwo Cyfryzacji, które ze strony rządu odpowiada za przygotowanie Polski do stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. W swoim wystąpieniu przedstawił podstawowe założenia, które legły u podstaw tworzenia nowych polskich przepisów w tym zakresie. Wskazywał, że celem ustawodawcy krajowego powinno być stworzenie sprawnego aparatu instytucjonalnego, zapewniającego skuteczną i efektywną ochronę naszych praw. – Założeniem jest więc wypracowanie przy współpracy z Biurem Generalnego Inspektora, modelu postępowania zapewniającego bardziej elastyczne i szybkie reagowanie na wszelkie incydenty naruszenia ochrony danych osobowych – powiedział.
W Konferencji wzięło udział ponad 200 osób – przedstawiciele Sejmu i Senatu, środowiska sędziowskiego, reprezentanci administracji publicznej, instytucji, uczelni i organizacji pozarządowych specjalizujących się w tematyce prawa do prywatności i ochrony danych osobowych, a także osoby na co dzień zawodowo zajmujące się ochroną danych osobowych w firmach i instytucjach.
źródło: www.giodo.gov.pl
